kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
W tym roku do inicjatywy dołączyli również Polacy z Wileńszczyzny, Białorusi, a nawet ze Szkocji! Nie zabraknie również rodaków z miejscowości, do których ta niezwykła akcja dotrze.
To największa tego typu akcja w Polsce. 2 lipca z Wrocławia na Ukrainę wyjedzie jednocześnie ponad 1000 osób, które wyruszą w kresowym konwoju. Po przekroczeniu granicy wolontariusze udadzą się do 110 miejscowości, gdzie znajdują się opuszczone polskie cmentarze. Przez 10 dni będą tam pracować, porządkować groby, odnawiać napisy, spisywać epitafia (szczegółowa inwentaryzacja, dzięki której będzie można odnaleźć groby swoich bliskich), a na końcu zapalą symboliczne znicze. Nie zabraknie również spotkań z rodakami, którzy pozostali na swojej ojcowiźnie. Wielu z nim wolontariusze dostarczą pomoc oraz miłe słowo.
Na Kresach czekają już m. in. 102-letnia Petronela Mydło z Kaczanówki koło Skałatu, 95-letnia niewidoma strażniczka polskich mogił z Wolicy (Anastazja Jankowska) czy "ostatnia Polka w Tłumaczu, czyli pani Józia Maczulska.
Akcja zainicjowana przez wrocławską dziennikarkę Grażynę Orłowską-Sondej rozpoczęła się w 2010 roku, choć już w 1999 roku dzięki jej staraniom uratowano od zaorania zabytkowy cmentarz polski w Kołomyi. Do dzisiaj wolontariuszom udało się zinwentaryzować ponad 100 tys. mogił swoich przodków. Spis ten jest stale poszerzany i dostępny dla osób szukających swoich korzeni na Kresach.
W ramach akcji porządkowane są zarówno cmentarze cywilne, jak i te wojskowe. Dzięki staraniom Fundacji Studio Wschód zbudowano na nowo chociażby cmentarz polskich legionistów w Rokitnie na Wołyniu. Wśród 110 miejscowości, do których dotrą wolontariusze, znajdują sie zarówno te w pobliżu granicy polsko-ukraińskiej, jak i odległe o tysiąc kilometrów, jak chociażby Jampol, gdzie znajduje się zabytkowa i historyczna nekropolia.
W akcji biorą udział głównie uczniowie dolnośląskich szkół, dla których wyjazd jest wielką lekcją patriotyzmu. Podczas niej poznają losy swoich przodków, hartują się pracując na cmentarzach, a także odwiedzają miejsca niezwykle ważne dla polskiego narodu: Kamieniec Podolski, Zbaraż czy Lwów (na czele z Cmentarzem Obrońców Lwowa – Orląt Lwowskich).
W tym roku do inicjatywy dołączyli również nasi rodacy spoza Rzeczpospolitej. Na Ukrainę wyjadą wolontariusze z Solecznik na Litwie, a także z Grodzieńszczyzny na Białorusi. Na kresowych nekropoliach pracować będą również Polacy ze Szkocji (grupa z Edynburga) oraz tradycyjnie już miejscowi z ukraińskich wsi i miast.
Ale na cmentarzach pracować będą również nauczyciele, studenci, członkowie kresowych stowarzyszeń i fundacji, strażacy, policjanci, Stowarzyszenie Międzynarodowy Motocyklowy Rajd Katyński, Fundacja Brat Słońce z Krakowa czy samorządowcy z Dolnego Śląska. Wielu burmistrzów czy wójtów pochodzących z Kresów wspiera akcję "Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia".
Akcję patronatem honorowym objął prezydent Andrzej Duda oraz kardynał Henryk Gulbinowicz, który od lat wspiera działania Fundacji Studio Wschód. Inicjatywa koordynowana jest przez red. Grażynę Orłowską z TVP3 Wrocław oraz przez Beatą Pawłowicz z Dolnośląskiego Kuratorium Oświaty we Wrocławiu. Obie instytucje są partnerami akcji.
Historia akcji „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia”
Akcja zainicjowana została przez wrocławską dziennikarkę Grażynę Orłowską-Sondej, która od wielu lat zaangażowana jest w niesienie pomocy Polakom zamieszkującym Kresy. Pierwszy wyjazd, w którym udział brali wolontariusze oraz uczniowie dolnośląskich szkół, miał miejsce w 2010 roku. Wówczas wzięło w nim udział około 50 osób, rok później było nas już 160, zaś w każda następna edycja była jeszcze liczniejsza. W tym roku udało się przekroczyć granicę tysiąca osób. Proszę sobie wyobrazić, jak wielkim przedsięwzięciem jest wyekspediowanie tak dużej ilości osób, jednego dnia, za granicę kraju!
Głównym celem akcji jest ratowanie polskich cmentarzy, które znajdują się na Ukrainie. To jedne z ostatnich miejsc, symboli pamięci, które przypominają o tym, że ziemie te kiedyś należały do Rzeczpospolitej i zamieszkiwali je nasi przodkowie. Pozostawione same sobie nekropolie niszczeją i zarastają, a wiele z nich przeznaczonych jest do likwidacji. Lokalne władze nie przewidują ich renowacji, a często teren, gdzie znajdują się groby, planują zabudować lub przeznaczyć pod inwestycje.
Jedyną szansą na ich ocalenie jest właśnie akcja Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia. Już ponad 10 lat temu, dzięki wielkim staraniom Grażyny Orłowskiej-Sondej, uratowano przed zaoraniem zabytkowy cmentarz w Kołomyi.
Akcja jest również wielką patriotyczną lekcją dla dzieci oraz młodzieży, który wyjeżdżają co roku na Ukrainę. Podczas pobytu na Kresach poznają oni historię, stykają się z tradycją i kulturą, spotykają rodaków, którzy pozostali w swoich rodzinnych stronach. Z niejednego wolontariusza spotkanie te wycisnęły łzy, pozostawiły ślad na całe życie oraz sentyment do polskich Kresów. A także chęć powrotu, bo większość osób z akcją związuje się na całe lata.
Akcja narodziła się spontanicznie, a obecnie lata doświadczenie procentują wzmożoną i profesjonalną odnową cmentarzy. Dzięki współpracy redaktor Grażyny Orłowskiej-Sondej, dolnośląskiego Kuratorium Oświaty oraz licznych wolontariuszy, „pospolite kresowe ruszenie” każdego roku w lipcu niesie pomoc naszym rodakom i ratuje od zapomnienia cmentarze.
1. Kamionka Buska – woj. lwowskie – pracują absolwenci Gimnazjum nr 27 we Wrocławiu – opiekunki Agnieszka Halicka i Joanna Mosior
2. Tadanie – woj. lwowskie – pracują absolwenci Gimnazjum nr 27 we Wrocławiu – opiekun Bolesław Lang
3. Radziechów – woj. lwowskie – pracują uczniowie Liceum Ogólnokształcącego nr 1 w Świdnicy i absolwenci Gimnazjum nr 24 we Wrocławiu –opiekunka Ewa Prystasz – Pietrukiewicz i Bolesław Lang
4. Stojańce – woj. lwowskie – pracują studenci Uniwersytetu Wrocławskiego – opiekun Artur Sułkowski
5. Borysław – woj. lwowskie – pracują absolwenci Zespołu Szkół w Wałbrzychu, uczniowie Gimnazjum w Boguszowie–Gorcach – opiekun Adam Piotrowski
6. Podbuż – woj. lwowskie – pracuje Zespół Szkół w Wałbrzychu – opiekun Adam Piotrowski
7. Sądowa Wisznia – woj. lwowskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Dobroszycach – opiekunka – Emanuela Statnik
8. Tuligłowy – woj. lwowskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Wołowie – opiekun burmistrz – Dariusz Chmura
9. Komarno – woj. lwowskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Wołowie – opiekun burmistrz Dariusz Chmura
10. Bar – woj. lwowskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Sułowie – opiekunka Krystyna Piosik
11. Twierdza – woj. lwowskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Dobroszycach – opiekunka Emanuela Statnik
12. Nadwórna – woj stanisławowskie/ iwanofrankiwskie/ – pracują uczniowie Zespołu Szkół w Pieszycach – opiekunka Bernadetta Szczypka
13. Pasieczna – woj. stanisławowskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół w Pieszycach – opiekunka Bernadetta Szczypka
14. Tłumacz – woj. stanisławowskie – pracują studenci Uniwersytetu Wrocławskiego – opiekun Łukasz Wolski
15. Korościatyn /Krynyca/ – woj. tarnopolskie – pracuje Gimnazjum w Borowie – opiekunowie Anna i Grzegorz Filipkowie oraz Marian Grabas
16. Buczacz – woj. tarnopolskie – pracuje Gimnazjum w Borowie, opiekunowie – Anna i Grzegorz Filipkowie i Marian Grabas
17. Monasterzyska – woj. tarnopolskie – pracują strażacy z Ochotniczej Straży Pożarnej w Strzegomiu – opiekunka Urszula Olszewska
18. Brzeżany – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół Społecznych w Kłodzku – opiekun Tomasz Żołnierz
19. Grabowiec – woj. tarnopolskie – pracują studenci Uniwersytetu Wrocławskiego – opiekun Paweł Szafrański
20. Maksymówka – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Liceum Katolickiego w Henrykowie – opiekun Daniel Garbacz
21. Podhajce – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Liceum Nr 17 we Wrocławiu – opiekunka Aneta Popiołek
22. Dawidkowce koło Czortkowa – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Liceum nr 1 w Dzierżoniowie – opiekunka Jadwiga Horanin
23. Łoszniów – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Prusach – opiekunka Ewa Majewska
24. Mogielnica – woj. tarnopolskie – pracują studenci Uniwersytetu Wrocławskiego – opiekun Kamil Skorupski
25. Kokutkowce – woj. tarnopolskie – pracują absolwenci Szkoły podstawowej w Witoszycach – opiekun Leszek Stecki
26. Nastasów – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Sobótce –opiekun Mirosław Jarosz
27. Ładyczyn – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Sobótce – opiekun Mirosław Jarosz
28. Budzanów – woj. tarnopolskie – pracują studenci Uniwersytetu Wrocławskiego – opiekun Kamil Skorupski
29. Kołomyja – woj. stanisławowskie – pracuje Komenda Wojewódzka Straży Pożarnej we Wrocławiu – opiekun Zdzisław Wnęk, uczniowie Gimnazjum w Żórawinie opiekunowie Ewa Finster – Gorzko i Andrzej Kondracki , uczniowie Gimnazjum nr 24 we Wrocławiu opiekunka Halina Dudek
30. Obertyn – woj. stanisławowskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Bystrzycy Oławskiej – opiekunki Małgorzata Wawrzeń i Helena Masło
31. Bohorodyczyn – woj. stanisławowskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Krośnicach – opiekunka Renata Hajduk
32. Sieniawa –woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Bolesławcu – opiekunka Barbara Smoleńska
33. Kołodno – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Bolesławcu – opiekunka Barbara Smoleńska
34. Zbaraż – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Gimnazjum nr 25 we Wrocławiu – opiekunka Danuta Kraśnicka
35. Berezowica – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Gimnazjum nr 25 we Wrocławiu – opiekunka Danuta Kraśnicka
36. Opryłowce – woj. tarnopolskie – pracują uczestnicy Międzynarodowego Rajdu Katyńskiego – opiekun Michał Szeliga
37. Jazłowiec – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych – opiekunka Barbara Smoleńska
38. Gwoździec – woj. stanisławowskie – pracują członkowie Międzynarodowego Rajdu Katyńskiego – opiekun Michał Szeliga
39. Szepietówka – woj. chmielnickie – pracują uczniowie Gimnazjum nr 2 w Oleśnicy – opiekunka Małgorzata Tajak – Skrok
40. Zasław – woj. chmielnickie – pracują uczniowie Gimnazjum nr 2 w Oleśnicy – opiekunka Małgorzata Tajak – Skrok
41. Lityń – woj. winnickie – pracuje Wojewódzka Straż Pożarna we Wrocławiu – opiekun Zdzisław Wnęk
42. Jampol – woj. winnickie – pracują studenci historii Uniwersytetu Wrocławskiego – opiekun Artur Sułkowski
43. Mohylew Podolski – woj. winnickie – pracują studenci Uniwersytetu Wrocławskiego – opiekun Paweł Andrzejewski
44. Nowa Uszyca – woj. chmielnickie – pracują uczniowie Gimnazjum W Pszennie – opiekun Zbigniew Janus
45. Mołczany – woj. winnickie – pracują uczniowie Liceum Katolickiego w Henrykowie – opiekun Daniel Garbacz
46. Sławuta – woj. chmielnickie – pracują studenci Uniwersytetu Wrocławskiego i uczniowie Gimnazjum nr 3 w Lubinie – opiekun Adam Wroński
47. Korzec – woj. równieńskie – pracują uczniowie Liceum Ogólnokształcącego w Sycowie – opiekun Edmund Goś
48. Międzyrzec Korecki – woj. równieńskie – pracują uczniowie Liceum Ogólnokształcącego w Sycowie – opiekun Edmund Goś
49. Rokitno – woj. równieńskie – pracują studenci Uniwersytetu Wrocławskiego – opiekun Adam Wroński
50. Snitków – woj. chmielnickie – pracują studenci Uniwersytetu Wrocławskiego – grupa Mohylewska – opiekun Paweł Andrzejewski
51. Otynia – woj. stanisławowskie – pracują uczniowie gimnazjum w Miłkowicach – opiekunka Jolanta Toczek
52. Husiatyn – tarnopolskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Obornikach Śląskich – opiekun Bożena Magnowska
53. Sidorów – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Obornikach Śląskich – opiekunka Bożena Magnowska
54. Słobódka Dziuryńska – woj. tarnopolskie – pracują absolwenci Gimnazjum w Legnickim Polu – opiekunowie wójt Henryk Babuśka, i Emilia Saczyńska
55. Żydaczów – woj. lwowskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół Alternatywnych w Kłodzku – opiekunowie Krystian Takuridis i Marta Kokoszka
56. Rozdół – woj. lwowskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół Alternatywnych w Kłodzku – opiekunowie Krystian Takuridis i Marta Kokoszka
57. Chodorów – woj. lwowskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół Alternatywnych w Kłodzku – opiekun Krystian Takuridis
58. Antonówka koło Żydaczowa – woj. lwowskie – wykonanie lapidarium na zniszczonym cmentarzu – opiekun Krystian Takuridis
59. Usznia koło Złoczowa – woj. lwowskie – pracują uczniowie Zespół Szkół w Bystrzycy Oławskiej – opiekunki Małgorzata Wawrzeń i Helena Masło
60. Złoczów – woj. lwowskie – pracują uczniowie Gimnazjum nr 2 w Oławie- opiekunowie – Aleksander Zborowski i Jacek Polasz
61. Borszczów – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Gimnazjum im. Orląt Lwowskich w Ruszowie – opiekunki Urszula Zel i Anna Sygut
62. Jezierzany – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Gimnazjum im. Orląt Lwowskich w Ruszowie – opiekunki Urszula Zel i Anna Sygut
63. Brody – woj. lwowskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Jugowie – opiekunka Bożena Muzyka i uczniowie Szkoły Podstawowej nr 2 we Wschowie – opiekunka Agnieszka Mała
64. Skałat – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Rudnej – opiekunka Jolanta Książek
65. Panasówka – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Rudnej – opiekunka Jolanta Książek
66. Matków – woj. lwowskie – pracuje ekipa TVP Wrocław, wykonanie lapidarium – opiekun Jan Matkowski
67. Pików – woj. winnickie – pracują strażacy z Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej we Wrocławiu – opiekun Zdzisław Wnęk
68. Bołszowce – woj. stanisławowskie – pracuje grupa wolontariuszy z Krakowa – opiekun ks. Bronisław Staworowski
69. Busk – woj. lwowskie – pracują uczniowie Gimnazjum nr 1 w Nowej Rudzie – opiekunka Danuta Markuszewska
70. Hodowica – woj. lwowskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Nowej Rudzie – opiekunka Danuta Markuszewska
71. Kozowa – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół Społecznych – opiekun Tomasz Żołnierz
72. Drohobycz – woj. lwowskie – pracują uczniowie Gimnazjum nr 18 we Wrocławiu – opiekun Józef Biłyj
73. Żytomierz – pracują uczniowie Gimnazjum w Lubawce i uczniowie Gimnazjum w Chełmsku – opiekun Paweł Kasprzyk
74. Berdyczów – woj. żytomierskie – pracują uczniowie Gimnazjum we Wróblińcu – opiekunka Anna Miszkiewicz
75. Lisowce – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Liceum Ogólnokształcącego w Bogatyni – opiekun – Leokadia Kołodyńska – Zysk
76. Tłuste – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Liceum Ogólnokształcącego w Bogatyni – opiekunka Leokadia Kołodyńska – Zysk
77. Różanówka – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół w Chojnowie – opiekun Kazimierz Burtny
78. Szypowce – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół w Chojnowie – opiekun Kazimierz Burtny
79. Czortków – woj. tarnopolskie- pracują uczniowie Gimnazjum w Jaworzynie Śląskiej – opiekunowie Anna Ryś i Wiesław Dybeł
80. Rarańcza – woj. czerniowieckie – pracują uczniowie Gimnazjum w Jaworzynie Śląskiej – opiekunowie Anna Ryś i Wiesław Dybeł
81. Rokitna –województwo czerniowieckie – pracują uczniowie Gimnazjum w Jaworzynie Śląskiej – opiekunowie Anna Ryś i Wiesław Dybeł
82. Białokrynica – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Liceum Ogólnokształcące nr 17 we Wrocławiu – opiekunka Aneta Popiołek
83. Przemyślany – woj. lwowskie – pracują harcerze z Legnicy drużyna KEDYW – opiekunowie Anna Ickiewicz i harcmistrz Artur Torbiński
84. Świrz – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Liceum Ogólnokształcącego w Świdnicy – opiekunki Joanna Szałek i Marzena Manikowska
85. Hanaczów – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie i absolwenci Szkoły Podstawowej w Rogach woj. opolskie – opiekunka Jolanta Włoch
86. Ciemierzyńce – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół im. J. P. w Kudowie Zdroju – opiekun Jerzy Łukasik
87. Dunajów – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół w Kudowie Zdroju – opiekun Jerzy Łukasik
88. Pomorzany – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół w Kudowie Zdroju – opiekun Jerzy Łukasik
89. Kowalówka – woj. tarnopolskie – pracuje Ochotnicza Straż Pożarna w Strzegomiu – opiekunka Urszula Olszewska
90. Baworów – woj. tarnopolskie – pracują studenci Uniwersytetu Wrocławskiego – opiekunowie Paweł Szafrański i Sławomir Skoczek
91. Chodaczków – woj. tarnopolskie – pracują Uczniowie Zespołu Szkół Społecznych w Kłodzku – opiekun Tomasz Żołnierz
92. Kopyczyńce – woj. tarnopolskie – pracują studenci Uniwersytetu Wrocławskiego – opiekun Paweł Szafrański
93. Zawadówka – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół w Ludowie Polskim – opiekunka Wioletta Stupnicka
94. Markowa – woj. tarnopolskie– pracują uczniowie Zespołu Szkół w Ludowie Polskim – opiekunka Wioletta Stupnicka
95. Chleszczowa – woj. tarnopolskie – pracują absolwenci Szkoły Podstawowej w Witoszycach – opiekun Leszek Stecki
96. Iwanówka – woj. tarnopolskie – pracują absolwenci szkoły podstawowej w Witoszycach – opiekun Leszek Stecki
97. Kaczanówka – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół w Mirsku – opiekunka Gienia Tymbrowska
98. Orzechowiec – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Zespołu Szkół w Mirsku – opiekunka Gienia Tymbrowska
99. Łopatyń – woj. lwowskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Krynicznie – opiekunka Anna Gabryszewska-Konieczny
100. Rumno – woj. lwowskie – pracują uczniowie Gimnazjum nr 2 w Oławie opiekunowie Wojciech Zborowski i Jacek Polasz
101. Murowane – woj. lwowskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Siedlcu opiekun Jerzy Wojtasik
102. Sąsiadowice – woj. lwowskie –pracują uczniowie Gimnazjum w Sułowie – opiekunka Krystyna Piosik
103. Żuków koło Obertyna – woj. stanisławowskie – pracują uczniowie Gimnazjum nr 24 we Wrocławiu
104. Podwołoczyska – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Gimnazjum w Miliczu – opiekunowie Michał Gołąb i Sylwia Mydłowska-Małecka
105. Niżniów – woj. Stanisławowskie – pracują studenci Uniwersytetu Wrocławskiego – opiekun Łukasz Wolski
106. Wybranówka – woj. lwowskie – pracują uczniowie i absolwenci Liceum Ogólnokształcącego w Miliczu
107. Wołoszczyzna – woj. lwowskie – pracują uczniowie i absolwenci Liceum Ogólnokształcącego w Miliczu
108. Piłatowce – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Liceum Ogólnokształcące nr 1 w Dzierżoniowie – opiekun Sławomir Wróbel
109. Tarnawka – woj. tarnopolskie – pracują uczniowie Liceum Ogólnokształcącego nr 1 w Dzierżoniowie – opiekunowie Jadwiga Horanin i Sławomir Wróbel
110. Latyczów – woj. chmielnickie – pracują uczniowie Zespołu Szkół Budowlanych w Legnicy – opiekun Jerzy Serko
