Czteroosobowa rodzina żyjąca za minimum egzystencji straci nawet 34 zł miesięcznie. To sporo. Bo to aż tyle, ile wydaje na żywność w ciągu jednego dnia.
Portal money.pl zajrzał do danych Głównego Urzędu Statystycznego, mówiących o strukturze wydatków gospodarstw domowych. Sprawdzono tam, ile statystyczni Kowalscy wydają pieniędzy na jedzenie, energię, transport czy kulturę. Nie cała żywność, jaką kupujemy, obłożona jest 5-procentową stawką VAT. Ta przetworzona ma już stawkę 8 proc., a napoje nawet 23 proc. Oto, jak zmieniłyby się ceny, po ujednoliceniu stawek VAT do 16 procent:
|
Czy 16 proc. VAT pomoże zarabiającemu średnią krajową? |
||||
|---|---|---|---|---|
|
obecny VAT |
proc. wydatków |
koszt dziś (zł) |
koszt przy VAT 16 proc. (zł) |
|
|
Żywność i napoje bezalkoholowe |
różne* |
24,4 |
700,28 |
751,30 |
|
Napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe |
23 proc. |
2,5 |
71,75 |
67,66 |
|
Odzież i obuwie |
23 proc. |
5,3 |
152,11 |
143,46 |
|
Koszty mieszkania i energii |
23 proc. |
20,1 |
576,87 |
544,04 |
|
Wyposażenie mieszkania |
23 proc. |
4,9 |
140,63 |
132,62 |
|
Zdrowie |
8 proc. |
5 |
143,5 |
151,04 |
|
Transport |
8 proc. |
9,2 |
264,04 |
283,60 |
|
Łączność |
23 proc. |
5 |
143,5 |
135,34 |
|
Rekreacja i kultura |
23 proc. |
6,5 |
186,55 |
175,94 |
|
Edukacja |
0 proc. |
1,1 |
31,57 |
36,62 |
|
Restauracje i hotele |
8 proc. |
4,2 |
120,54 |
129,47 |
|
Inne towary i usługi |
23 proc. |
11,8 |
338,66 |
319,38 |
|
2870,00 |
2870,47 |
|||
|
Źródło: obliczenia własne na podstawie koszyka GUS; |
||||
Wniosek? 16-procentowy VAT nieznacznie, ale jednak zaszkodziłby statystycznym Kowalskim. Jeśli uznamy, że mają oni budżet w wysokości średniej miesięcznej pensji na rękę, to stracą przez to kilkadziesiąt groszy miesięcznie. To wynik wyliczeń w oparciu o nasze założenia, ile wydadzą na żywność obłożoną VAT-em 5,8 i 23 proc.
Gorsze wnioski płyną jednak z analizy gusowskiego dokumentu "Budżet gospodarstw domowych". Tam statystycy wyliczają, ile Polak wydaje na poszczególne rodzaje produktów spożywczych i napojów. Łatwo więc sprawdzić, jak dokładnie zmiany podatkowe wpłyną na ich ceny.
|
Wydatki statystycznego Polaka. Czy zyska na zmianie VAT? |
||||
|---|---|---|---|---|
|
Obecny VAT |
Koszt dziś (zł) |
Koszt przy VAT 16 proc. (zł) |
Koszt przy VAT 22 proc. (zł) |
|
|
Pieczywo i produkty zbożowe* |
5 proc. |
41,28 |
45,60 |
41,28 |
|
Makarony i produkty makaronowe |
5 proc. |
2,24 |
2,47 |
2,24 |
|
Mąka |
5 proc. |
1,58 |
1,75 |
1,58 |
|
Płatki śniadaniowe |
5 proc. |
1,47 |
1,62 |
1,47 |
|
Mięso, w tym: |
||||
|
mięso surowe |
5 proc. |
33,29 |
36,78 |
33,29 |
|
wędliny i inne przetwory mięsne |
5 proc. |
35,14 |
38,82 |
35,14 |
|
podroby i przetwory podrobowe |
5 proc. |
2,3 |
2,54 |
2,30 |
|
Ryby i owoce morza |
5 proc. |
8,1 |
8,95 |
8,10 |
|
Mleko, jogurty*, sery, jaja, |
5 proc. |
37,01 |
40,89 |
37,01 |
|
Oleje i tłuszcze |
5 proc. |
11,87 |
13,11 |
11,87 |
|
Owoce, w tym: |
||||
|
owoce cytrusowe i banany* |
8 proc. |
4,79 |
5,14 |
4,79 |
|
pozostałe owoce świeże |
5 proc. |
8,04 |
8,88 |
8,04 |
|
owoce suszone, mrożone, orzechy, przetwory owocowe |
8 proc. |
2,18 |
2,34 |
2,18 |
|
Warzywa, w tym: |
||||
|
warzywa świeże lub chłodzone |
5 proc. |
15,68 |
17,32 |
15,68 |
|
ziemniaki |
5 proc. |
5,02 |
5,55 |
5,02 |
|
warzywa i grzyby mrożone |
5 proc. |
1,01 |
1,12 |
1,01 |
|
warzywa suszone i inne |
8 proc. |
6,24 |
6,70 |
6,24 |
|
Czekolada i wyroby cukiernicze |
23 proc. |
7,81 |
7,37 |
7,75 |
|
Cukier, dżem |
8 proc. |
9,03 |
9,70 |
9,03 |
|
Wyroby żywnościowe inne |
8 proc. |
12,8 |
13,75 |
12,80 |
|
Napoje bezalkoholowe, w tym: |
||||
|
kawa |
23 proc. |
6,47 |
6,10 |
6,42 |
|
herbata |
23 proc. |
2,67 |
2,52 |
2,65 |
|
kakao i czekolada w proszku |
23 proc. |
0,29 |
0,27 |
0,29 |
|
wody mineralne i źródlane |
23 proc. |
4,24 |
4,00 |
4,21 |
|
soki owocowe |
5 proc. |
2,35 |
2,60 |
2,35 |
|
soki warzywne i owocowo-warzywne |
5 proc. |
0,54 |
0,60 |
0,54 |
|
Używki (alkohol, tytoń) |
23 proc. |
27,3 |
25,75 |
27,08 |
|
Odzież i obuwie |
23 proc. |
53,72 |
50,66 |
53,28 |
|
Użytkowanie mieszkania i energia |
23 proc. |
220,56 |
208,01 |
218,77 |
|
Wyposażenie mieszkania i |
23 proc. |
49,67 |
46,84 |
49,27 |
|
Zdrowie* |
8 proc. |
53,94 |
57,94 |
53,94 |
|
Transport* |
8 proc. |
102,38 |
109,96 |
102,38 |
|
Łączność |
23 proc. |
54,69 |
51,58 |
54,25 |
|
Rekreacja i kultura |
23 proc. |
58,1 |
54,79 |
57,63 |
|
Książki* |
8 proc. |
11,12 |
11,94 |
11,12 |
|
Edukacja |
0 proc. |
12,53 |
14,53 |
12,53 |
|
Restauracje i hotele |
8 proc. |
30,64 |
32,91 |
30,64 |
|
Pozostałe wydatki na towary i usługi |
23 proc. |
61,28 |
57,79 |
60,78 |
|
Kieszonkowe |
23 proc. |
17,23 |
16,25 |
17,09 |
|
1016,6 |
1025,45 |
1012,01 |
||
|
Źródło: obliczenia money.pl na podstawie "Budżety gospodarstw domowych 2013", GUS |
||||
Według wyliczeń money.pl strata dla "gusowskiego Kowalskiego" wyniesie około 9 zł miesięcznie. Trzeba jednak pamiętać o jeszcze jednej rzeczy. Rząd zadecydował już o obniżeniu podstawowej stawki VAT z 23 proc. do 22 proc. Ta ostatnia ma zacząć obowiązywać od początku 2017 roku (pierwotnie planowano to zrobić już kilka lat wcześniej). Jak w porównaniu z tą stawką wypadłyby koszty, gdyby wprowadzono 16-procentowy VAT? Miesięczna strata dla Kowalskich wzrośnie z około 9 zł do ponad 13 zł. Pamiętajmy, że to średnie dla jednej osoby. W przypadku rodziny czteroosobowej miesięcznie straci ona nawet 53 zł.
Komu taki podatek VAT Ryszarda Petru pomoże? Przede wszystkim bogatym. Oni na jedzenie wydają proporcjonalnie mniej. Większość ich pensji pochłaniają wydatki na kredyt hipoteczny, samochód, benzynę czy ubrania. Straciliby oni tylko na korzystaniu z usług hoteli i restauracji. Dzisiaj obowiązuje w nich bowiem 8-procentowy VAT.
Według GUS najbiedniejsi (20 proc. najsłabiej zarabiających) wydają na żywność i stałe opłaty mieszkaniowe około 54,4 proc. swoich dochodów. W przypadku najbogatszych (czyli 20 proc. najlepiej zarabiających) jest to już tylko 36,5 proc.
