kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
W roku 1402 osada dostała się w lenno niejakiemu Fritschko von Landskron, który otrzymał jednocześnie „Model” i „Elendbruch”. Czterdzieści lat później jako właściciele wsi występują utytułowani bracia Krzysztof i Merleyn von der Landskron. Następnie Modła trafia w ręce Melchiora i Baltazara von der Landskron, a już w 1475 roku ową posiadłością władają Jerzy i Marcin von Bibian. To pierwsi przedstawiciele rodu, którego dzieje będą w kolejnych latach ściśle związane z tą miejscowością.
W 1525 roku dziedzicem jest tutaj Mikołaj von Bibran, zaś pięć lat później także jednoosobowo dzierży majątek Jerzy von Bibian. Po kolejnych trzydziestu dziewięciu latach schedę przejmuje Mikołaj von Bibran.
Tenże zapisał się w historii wsi wzniesieniem w niej zamku. Ale nie dość tego – inną taką budowlę postawiono dla niego również w Trzebieniu. Rozmachu mu nie brakowało, skoro po pięćdziesięciu pięciu latach włodarzenia doprowadził do wybudowania miejscowej świątyni. O niektórych wymienionych dokonaniach energicznego dziedzica informowała niegdyś specjalna tablica pamiątkowa, umieszczona na filarze wewnątrz starego kościoła.
Aliści 14 kwietnia 1654 roku cesarska Komisja Romocyjna, pomimo gwałtownego sprzeciwu gminy protestanckiej i baronowej Heleny von Bibran - która zresztą odmówiła wydania klucza - przekazała świątynię katolikom.
W kontekście tego wydarzenias warto zapoznać się z fragmentami protokołów późniejszych wizytacji biskupów wrocławskich. Przeprowadzono je w drugiej połowie siedemnastego wieku. W tym przypadku są one o tyle ciekawsze, że do naszych czasów nie dotrwał sam ów stary kościół, natomiast w łacińskich zapiskach pokontrolnych, wraz z innymi informacjami, ocalał dokładny jego opis. Pierwszy dokument pochodzi z roku 1668.
„Modła. Tę pomocniczą świątynię ma proboszcz z Kraśnika Dolnego. Prawo patronatu przypada baronowi Fryderykowi von Bibran. Nie pobiera się tu żadnych opłat. Ofiarowywane jest proboszczowi 100 talarów, o nie zaś kłóci się jego poprzednik Kropp, którego kościół jest wystarczająco dotowany, a pieniądze powinny należeć do Osłej. Dziesięcina 16 korców owsa, 20 talarów obiegowej monety. Kościół ma dwie drewniane wieże, na których wiszą dwa dzwony. W środku kościoła jest jeden drewniany ołtarz, pozłacany, ale sprofanowany, jednak poświęcony św. Mikołajowi albo św. Małgorzacie, których to wizerunki widzimy w środku ołtarza. Dzień poświęcenia kościoła jest obchodzony w niedzielę przed świętem św. Jadwigi. Cmentarz otoczony jest drewnianym płotem. Na wyposażenie składa się: rokieta, dwa cynowe świeczniki, malowane płócienne antependium, jeden obrus na ołtarzu, w środku krzyż z cyny. (...) Dom parafialny służył jako spiżarnia; dom administratora też zrujnowany i nie nadaje się do zamieszkania. Administrator ten sam co w Kraśniku Dolnym i Starej Olesznej, lecz nie przebywa w kościele, zaiste co powinien używać jako wspólne traktuje jako prywatne. Pisarz jest heretykiem, posługacze także nie katolicy. (...)”
Kolejna wizytacja biskupia miała miejsce 17 sierpnia 1677 roku. I po niej pozostał protokół, ale w nim szczególną ciekawostkę stanowią niewątpliwie ostatnie zdania, dotyczace stanu dusz, a raczej „kondycji” religijnej znacznej części miejscowej ludności. Oto część treści tego dokumentu :
„Modła. 17 sierpnia. Filia w Modłej przynależy do parafii w Osłej, jeszcze przed heretykami była jednak samodzielną parafią, nie zaś filią. Mniejsza część jest wzniesiona z kamienia w roku 1580. Pozostała zaś część została zbudowana z pomalowanego drewna, które podpierają dwie kolumny. W kościele znajduje się stary, kamienny ołtarz. Jest tam również tabernakulum, chrzcielnica z cynową miską. Zakrystia wąska z solidnym sklepieniem. Wieża drewniana, na której wiszą dwa dzwony. Ona to razem z kościołem była remontowana. (...)
Stan dusz. Mieszka tu lud prawie barbarzyński, służący i pracujący w hutach, a także węglarze, którzy przez prawie cały rok nie uczęszczają na nabożeństwa, wszyscy jednak są heretykami. Nie udziela się tym samym sakramentów”.
Trudno na takie dictum znaleźć słowa komentarza …
