kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
Chociaż nie mieli złudzeń co do ostatecznej klęski „tysiącletniej” Rzeszy, to jednak dopóki zbrodniczy, mściwy „wódz” żył, kolejne tysiące wcielonych do armii młokosów i podstarzałych rezerwistów ginęły także na Dolnym Śląsku, wcześniej właściwie nie znającym prawdziwej grozy toczonych gdzieś daleko krwawych zmagań.
Wojna w Europie dobiegła formalnie końca siedemdziesiąt dziewięć lat temu, po tych niemal ośmiu minionych dekadach w lasach i na obrzeżach dolnośląskich pól nadal spoczywają szczątki poległych, których ciała naprędce pogrzebano niegdyś tam, gdzie dopadła ich nagła śmierć. Na ziemi bolesławieckiej i terenach ościennych powiatów co jakiś czas odnajdywane są takie mogiły.
Spoczywające w zapomnianych zakamarkach wiejskich ogrodów, na porastających samosiejkami nieużytkach bądź gdzieś w głębi kniei doczesne szczątki kiedyś wrogich nam żołnierzy niemieckich dzisiaj są już tylko ludzkimi prochami - a każdy człowiek w cywilizowanym świecie powinien mieć prawo do godnego pochówku. Na podstawie zawartej umowy z właściwymi instytucjami niemieckimi jest ono realizowane przez Pracownię Badań Historycznych i Archeologicznych POMOST. Jej działalność podlega bezpośrednio Instytutowi Pamięci Narodowej.
Poszukiwania i ekshumacje szczątków ofiar drugiej wojny światowej prowadzone są z uwzględnieniem wymogów sanitarnych oraz należnym prochom ludzkim szacunkiem przez zawodowych archeologów. Sporządzają oni ścisłą dokumentację każdego etapu wykonywanych prac, a miejsca ekshumacji po wydobyciu szczątków przywracają do pierwotnego stanu. Kości złożone w niewielkich trumienkach po przewiezieniu na specjalne, niemieckie cmentarze wojenne w Polsce są na nich ponownie grzebane.
Ustalenie tożsamości poległych jest możliwe wtedy, gdy znajdywane są przy nich ich nieśmiertelniki - lub inne przedmioty, wyraźnie określające pochowaną osobę. Przykładem tego był prowizoryczny grób wojenny, ujawniony na łące pod Wolbromowem. W czasie pochówku włożono do mogiły szczelnie zakorkowaną butelkę z umieszczoną w niej, zrolowaną kartką. Po ostrożnym wydobyciu tego szczególnego dokumentu znaleziono na nim dane osoby pochowanej. Mimo upływu wielu lat tak zabezpieczony arkusik przetrwał w stanie niemal idealnym.
Identyfikacja ekshumowanej osoby umożliwia podjęcie działań, zmierzających do odnalezienia żyjących jej krewnych. Takie poszukiwania prowadzi już oczywiście dalej strona niemiecka.
W ostatnich latach archeolodzy z POMOST-u dokonywali ekshumacji szczątków poległych żołnierzy niemieckich ze wskazanych miejsc w lasach pod Dąbrową Bolesławiecką, Brzeźnikiem i Wierzbową, ponadto kilkunastu osób pochowanych prowizorycznie w lutym 1945 roku na polach w pobliżu Ocic, oraz pogrzebanych na przydomowej łączce w Wierzbowej.
W dniach 16 kwietnia oraz 7 i 8 maja 2024 roku odbyła się kolejna ekshumacja żołnierzy niemieckich ze zbiorowej mogiły w Pławnej, w powiecie lwóweckim. I tam w grobach znaleziono nieśmiertelniki oraz inne przedmioty – skorodowane odznaczenia wojskowe, gwizdek Wehrmachtu - a także etui na okulary i podobne, osobiste drobiazgi poległych.
I te szczątki trafiły na wojenny cmentarz, a znalezione przedmioty do rodzin poległych – lub w przypadku braku możliwości ich ustalenia - do właściwej niemieckiej instytucji.
Pracownia Badań Historycznych i Archeologicznych POMOST stale poszukuje wszelkich informacji - w tym zdjęć, planów, spisanych relacji bądź innych dokumentów, mogących pomóc w zlokalizowaniu prowizorycznych grobów wojennych.
